O łych co kradnq słońce i wodę

Do odwiecznych utrapień rolnika należy walka ze wszelkiego rodzaju złodziej­stwem. Oprócz tych dwunożnych, co potra­fią snopki z pola ściągać, świntucha z chlewa wynieść i każdy zamek otworzyć, jest jesz­cze w gospodarstwie wielu innych złodzie­jaszków, korzy występując pojedynczo pra­wie nie zwracają na siebie uwagi rolnika, ale kiedy się ich zbiorą chmary, to już grabią rzetelnie i nieraz do klęski doprowadzają. Setki, a może i tysiące Lat trwali rolnicy w bezradności i w bezsilnym patrzeniu jak w biały dzień na ich oczach ginęły najpiękniej­sze plony, niszczone przez rozmai.e robac­two, pleśnie i grzybki i chwast wreszcie, co doszczę nie zagłuszyć potrafi rośliny upraw­ne. Wprawdzie i w tych odległych bardzo latach poszukiwano wciąż sposobów na te różne utrapienia, nie zawsze jednak na sku­teczne na raf lano. Nie było zaś zwłaszcza należytego zrozumienia dla tych spraw i pow­szechnego stosowania środków ochronnych. Dzisiaj zaznacza się już poważny krok na­przód w tej dziedzinie, jednakże wciąż jesz­cze pozostaje wielka liczba rolników, którzy sprawy tej należycie nie doceniają i o swój pożytek jakoby dbać nie chcą. Wśród tych osobliwych złodziejaszków, co rolnika na jego oczach okradają, odrębną grupę stanowią chwasty — złodzieje słońca i wody. Z nastaniem cieplejszych dni wios­ny pola nasze zielenieć zaczynają młodym chwastowym liściem. W maju i czerwcu żół­cą się pola niby rzepakami obsiane — zdob­ne kwiatem gorczycy i łopuchy, co sobie jakby specjalnie upodobała jęczmiona i owsy, choć i w ziemniakach także rość lubi. W ży­tach zakwitaią modraki, chabry, bławatki. Pszenice zdobne czerwienią maków podsu­wają pomysły dla pięknych obrazów malar­skich, kolczaste osty, pachnące powoje, pe­rze, podbiały i wszelkie inne chwasty mnożą się bez liku, wydatnie obniżając plony roślin uprawnych. Chwast każdy w twardych warunkach ży­cia zahartowany, jest wytrzymały na wszel­kie niedostatki i w najgorszej nawet biedzie rośnie i ród swój pomnaża. Tam, gdzie rośli­ny uprawne uszlachetnione udać się nie mo­gą, chwasty wyrosną, posiadają bowiem większą zdolność pobierania pokarmów na­wet z tych źródeł, skąd zdawało by się nic już wyciągnąć nie można. Silnie rozwinięty ich system korzeniowy głęboko sięga w ro­lę i zabiera z niej wszystko, co się da zabrać, pozostawiając roślinom uprawnym mizerne resztki, które na lichy nawet plon nie star­czą. Wytrzymalsze i mniej wymagające chwa­sty są tym groźniejsze dla roślin uprawnych. �atwo sobie wyobrazić jakie będą skut­ki, jeśli np. dookoła delikatnego jęczmienia, który jest słaby i jakby do małego dzieciaka podobny — wyrosną łopuchy i swymi ko-rzeniskami odżerać zaczną wątłą roślinę. To tak jakby z jednej misy jadł naraz mały dzie­ciak łyżeczką i kilku dryblasów warząchwia-mi — stare draby nażrą się do syta, dzieciak będzie głodny! Ale te pokarmy przecie na sucho z ziemi do roślinki nie idą—muszą one być rozpusz­czone w wodzie i z nią razem, za pomocą korzeni są pobierane przez rośliny. Dosta­tek wilgoci jest zatem niezbędnym warun­kiem odżywiania się roślin. Chwasty i tu czynią szkodę, silnymi bowiem korzeniami z głębin ziemi wszelkie zapasy wilgoci wy­ciągają, skazując sąsiednie rośliny uprawne na głodowanie i śmierć z pragnienia. A że chwasty przytem w szerokie przeważnie liś­cie obfitują, wytwarzają tym większe nie­bezpieczeństwo osuszenia roli, gdyż z więk­szej powierzchni liści więcej wilgoci paruje, a na jej miejsce nowe zapasy z ziemi muszą być doprowadzone, żeby roślina mogła żyć i rozwijać się. Prawdziwie więc można naz­wać chwasty złodziejami, okradającymi roś­liny uprawne z wody. Duże i w wielkiej liczbie występujące liście u chwastów — to nowa bieda dla ro­ślin uprawnych, które wyrastają wolniutko z ziemi i zanim ukażą się na wierzchu, chwa­sty już zdążyły okryć się liśćmi i rolę niby parasolem nimi przysłonić, co wprawdzie chroni od spiekoty, ale też drogę przed słoń­cem zamyka. A słońce przecież to motor, za sprawą którego w zielonych liściach odby­wają się cudowne fabrykacje cukrów, prze­dziwne przemiany ciał prostych z ziemi i po­wietrza czerpanych na związki złożone, tak zwane ciała organiczne, których sztucznie dotąd wyrobić się nie dało. Za sprawą słoń­ca liście stają się fabrykami plonów rolni­ka — bez liści i bez dostatku słońca nie mie­libyśmy ani ziarna w jęczmieniu, ani cukru w buraku, ani mączki w ziemniaku i innych pożytków z roślin uprawnych. Jeśli więc chwasty swymi szerokimi liściskami osłonią zewsząd rośliny uprawne, to mniej wtedy promieni słonecznych do nich będzie docho­dzić, gorsze będą plony i choć te same sta­rania, choć to samo nawożenie, wynik jed­nakże będzie nieoczekiwany: dużo kłopotu i troski, a pożytek mały. Mniej wymagające i wytrzymalsze od na­sion roślin uprawnych nasiona chwastów mo­gą całymi latami leżeć w głębszych war­stwach roli, kiedy zaś dostaną się bliżej pod powierzchnię, kiełkują jakby świeżo zasiane, zachwaszczając pola zdawało by się czyste. 1 tym się tłumaczy osobliwe zjawisko, że choć ojciec starannie rolę odchwaszcza, to nieraz jeszcze syn lub wnuk nawet chwa­sty sprzątać musi. Okazuje się na przy­kład, że nasiona łopuchy mogą i 50 nawet lat w ziemi przeleżeć i po tym czasie skieł­kować! A nasion tych znowu bywa dziesiątki ty­sięcy z każdej rośliny. Piękny czerwony mak wydaje około 50 tysięcy nasion, oset — 20 tysięcy, gorczyca — 6 tysięcy, łopucha — 2 tysiące. Nic więc dziwnego, że chwastów wszędzie obfitość skoro są one tak mnożne. Ile szkód przyczyniają rolnictwu chwasty doskonale wiedzą ci, co z zachwaszczonego pola zbierają 5 q zamiast 14 q, co mają nie­raz żyto o ziarnie gorszym od pośladu za­miast celnego ziarna zebranego z czystej roli. Walka z chwastami — powszechna i nie­ustępliwa — jest warunkiem nieodzownym podniesienia wysokości i jakości plonów na­szych pól. Zrozumieć to musi każdy świa­tły rolnik, przede wszystkim zaś każdy PR-owiec, któremu w spuściźnie swojej prof. J. Mikułowski-Pomorski pozostawił nakaz: „Hasłem ucznia PR być winno: gdzie ja pra­cuję, na drodze, po której chodzę chwastów być nie może"! Tępić chwasty trzeba wtedy, kiedy ich jeszcze nie ma! Do walki z chwastami przy­stępować należy jak najrychlej, póki są one małe, niewidoczne i przy każdej okazji o ich zwalczaniu trzeba pamiętać. W uprawach po­lowych wszelkie bronki i zgrzebła w porę zastosowane będą tu wielce pomocne póki chwasty małe. W uprawach ogrodowych i zadaniach PR-owych ogromne usługi odda­wać będzie strzemiączko. Kto tych najpierw-szych i najważniejszych uprawek zaniedbał albo ich nie mógł wykonać z jakichkolwiek przyczyn, ten musi pilnować, aby chwast nie wydał nasienia — wypadnie więc skaszać go wierzchem, albo też specjalnymi gęstym., grabiami zrywać główki kwiatowe. Stosują też środki chemiczne, wyrabiane w kraju przez fabrykę w Jaworznie, jak na przy­kład łopuszniak i inne, które zwykle dają dobre wyniki. Z powodzeniem też używany bywa siarczan żelaza (witriol żelazny — zielony kamień) w roztworze 25%. Stosuje się go na chwasty szerokolistne w dzień po­godny na rośliny suche — na 1 ha wychodzi około 600 litrów płynu, do którego trzeba dodać 5 kg melasy, która płyn na listkach lepiej utrzymuje. Pól, na których w zboże wsiano koniczynę lub inne szerokolistne roś­liny, opryskiwać tym nie należy. W doświad czeniach niemieckich dobre wyniki dało stosowanie w zwalczaniu chwastów szeroko-listnych azotniaku pylistego i kainitu pyliste-go. Nawozy te rozsiewa się na rośliny wil­gotne od rosy lub od deszczu i w czas po­godny. Na 1 ha wypada około 150 kg azotniaku lub 8—12 q kainitu, można też dać mieszankę 150 kg azotniaku i 600 kg kainitu. Tak samo jak witriol żelazny tak i te nawozy mogą być rozsiewane, gdyż w zbo­żach nie ma wsiewek, a najlepiej działają kiedy ognicha ma 2 — 3 listki. Zresztą spo­sobów i środków do walki z chwastami jest wiele, przede wszystkim należy wyzyskać te najprostsze i nic nie kosztujące i zapo­biegać rozsiewaniu się chwastów. Niechaj więc powszechnym nakazem dla naszych rolników będzie obowiązek nie­ustępliwej wytrwałej walki z chwastami, bo „wszystkie podatki, które wieś płaci, razem zebrane, stanowią mniej niż to, co tracimy przez chwasty".

O serwisie

“ Serwis poĹ›wiÄ™cony zagadnieniom oraz nowinkom na temat rolnictwa w okresie przedwojennym. Mam gĹ‚Ä™bokÄ… nadzieje, ĹĽe zawarte tutaj rady, znajdÄ… zastosowanie w rolnictwie teraĹşniejszym.”