Surowce w Polsce

Jednym z najważniejszych zagadnień doby J obecnej jest sprawa uprzemysłowienia Polski. Wieś nasza jest przeludniona, mia­sta są nieliczne i słabo uprzemysłowione, a tu rokrocznie przybywa ponad 400 tysięcy mieszkańców (w tym 300 tysięcy na wsi), których należy gdzieś zatrudnić. Otóż naj­łatwiej byłoby im dać zajęcie w rzemiosłach i przemyśle. Czy to jest jednak możliwe? Dla rozwoju przemysłu potrzeba trzech rze­czy: robocizny, kapitałów i surowców. Ro­bocizny wolnej, mewyzyskanej i bezrobotnej posiadamy bardzo duże ilości. Z kapitałem jest sprawa gorsza, ale nie beznadziejna. Przy pomocy odpowiedniej polityki podatko­wej i kredytowej, będzie można w naszym społeczeństwie rozwinąć zmysł oszczędza­nia, a tym samym gromadzenia nowych kapitałów. Pozostaje zatem do omówienia sprawa surowców. Słyszy się niejednokrot­nie, że Polska nie ma surowców, że brak ich utrudnia akcję zmierzającą do uprzemy­słowienia naszego kraju. Rozpatrzmy więc, czy twierdzenia takie są słuszne. Rozpoczniemy od surowców podstawo­wych — materiałów opałowych. Węgiel ka­mienny — ten niezastąpiony surowiec dla wszelkiego przemysłu, znajduje się w Pol­sce w dużych ilościach. Według twierdzeń inżynierów zapas tego węgla wynosi bez-mała 62 miliardy ton. Należy przypuszczać jednak, że zapasy te są jeszcze większe, gdyż nie wszędzie nasza ziemia została do­brze zbadana. Ciśnie się pytanie, na-jak dłu­go ten zapas wystarczy? Otóż największe ilości węgla wydobyto w roku 1928 — prze­szło 40 milionów ton, podczas kiedy w ro­ku 1936 już tylko niecałe 30 mil. ton. Przy­puśćmy, że wraz z rozwojem przemysłu za­potrzebowanie na węgiel wzrośnie do 100 mil. ton rocznie. Wówczas istniejący zapas węgla starczy na 620 lat! Poza tym posiadamy zapasy węgla bru­natnego, wynoszące 5 miliardów ton. Cyfra ta jednak jest niepełna, gdyż wiele pokła­dów tego węgla nie wzięto w rachubę. Posia­damy również niezmierzone pokłady torfu, który znajduje się nieomal we wszyst­kich zakątkach kraju. Jest on dzisiaj po większej części tylko nieużytkiem. W przy­szłości jednak będzie szeroko stosowany nie tylko na opał, lecz również zostanie użyty w hutnictwie oraz przemyśle gazowym. Ale to jeszcze nie wszystko. Posiadamy bowiem olbrzymie zapasy tzw. węgla białe­go, tj. niewyzyskane przeważnie zasoby sił wodnych. W wielu krajach, jak np. w Szwaj­carii i Norwegii, siła wodna pokrywa brak węgla kamiennego, uruchamia bowiem duże elektrownie, które dostarczają nie tylko światła, ale również prądu do poruszania kolei, różnych maszyn w fabrykach; prąd ten ma zastosowanie w hutnictwie (topie­nie metali), a zwłaszcza w przemyśle che­micznym (np. wyrób saletry i aluminium). Zasoby siły wodnej w Polsce są bardzo du­że. Na Wiśle np. wynoszą 2,1 miliona koni parowych, a w dorzeczu innych rzek — 1,5 miliona. Dotychczas wyzyskaliśmy tylko nie­znaczną cząstkę tych zasobów, jakieś 4 pro­cent. Posiadamy również znaczny zapas ropy naftowej, dochodzący do 160 milionów ton. Surowiec ten jest nieomal niezastąpiony w ruchu samochodowym i lotniczym. Gdy ropy zabraknie — nie będziemy się martwili. Pol­ska jest jednym z największych w świecie producentów ziemniaka, z którego możemy wyprodukować nieograniczone ilości spiry­tusu na cele przemysłowe. Poza tym posia­damy niezmierzone ilości gazu ziemnego. Powyższe wskazuje, że surowce potrzeb­ne do wytworzenia energii (siły mechanicz­nej) znajdują się w Polsce w dostatecznej ilości. Już nieco gorzej przedstawia się zapas innych surowców mineralnych. Soli jadalnej posiadamy olbrzymie zapasy (6 miliardów ton), natomiast znacznie mniej soli potaso­wych (pół miliarda ton). Zapas rudy że'az-nej, cynkowej i ołowianej posiadamy niedu­ży. Poza tym nasza ruda żelazna jest nisko­procentowa. Dlatego też rokrocznie przywo­zimy spore ilości rudy wysokowart ości owej ze Szwecji i Rosji. Jeszcze gorzej przedsta­wiają się nasze zasoby w zakresie metali półszlachetnych, jak miedzi, niklu, koboltu, chramu itp. metali niezbędnych do wyrobu broni oraz do wyrobu szlachetnych gatun­ków stali. Musimy je sprowadzać w więk; szych ilościach z zagranicy. Już znacznie lepiej przedstawiają się za­soby nasze w zakresie surowców organicz­nych (pochodzenia zwierzęcego i roślinne­go). Surowce tej grupy podzielić możemy na: surowce włókiennicze, surowce oleiste, skóry, drzewo, tytoń, kawa, herbata, kakao, wytwo­ry kolonialne. Pod względem surowców Polska jest w położeniu wygodnym. Posiadamy olbrzymie możliwości w zakresie produkcji lnu i kono­pi. Przy pomocy ostatnich wynalazków mo­żemy zastąpić obcą bawełnę odpadkami włókna lnianego i konopnego. Możemy rów­nież rozwinąć hodowlę owiec. Poza tym ostatnie wynalazki umożliwiają wyrób sztucz­nej wełny z mleka chudego (z kazeiny). A przecież co jak co, ale produkcja mleka może być w Polsce zwiększona wielokrotnie. Czereśnie! Owoc smaczny i zdrowy, ogromnie po-kupny przez ludność miast. Tak jak i innych owo­ców, również czereśni i wiśni mamy zbyt mało, by spożycie w kraju zaspokoić. Czyżby się hodowla tych drzew nie opłacała? Pomyślcie nad tym Pee-rowcy. Do niedawna byliśmy uzależnieni od za­granicy pod względem kauczuku. Otrzymy­wano go bowiem dotychczas z roślin tropi­kalnych (w gorących krajach). Obecnie kau­czuk może być produkowany sztucznie z su­rowców znajdujących się w kraju, a więc i na tym odcinku możemy stać się dzisiaj samo­wystarczalni. Dotychczas również Polska sprowadzała z zagranicy olbrzymie ilości tłuszczów. Obec­nie import ten znacznie się kurczy, a w nie­dalekiej przyszłości całkowicie ustanie. Roz­wijamy bowiem coraz silniej uprawę roślin oleistych (lnu, rzepaku, konopi, słonecznika), zwiększa się pogłowie inwentarza dochodo­wego, a w ślad za tym i produkcja słoniny, smalcu, sadła, łoju i masła. Podobnie przedstawia się i sprawa skór. Na przeszkodzie jednak stoi giez bydlęcy, uszkadzający skóry. Gdy zwalczymy tego szkodnika, produkcja dobrych skór wystar­czy nie tylko na potrzeby wewnętrzne, lecz również i na wywóz. O drzewie — jako surowcu nie potrzeba się wiele rozwodzić. Im większe jest uprze­mysłowienie kraju, im społeczeństwo staje się bogatsze, tym większe jest zapotrzebo­wanie na drzewo. Wówczas poszukiwany jest nie tylko materiał tarty (deski, bale itp), ale również drzewo stolarskie, a zwłaszcza przemysłowe, jak papierówka, ol­cha na dykty, bądź osika na zapałki. Pod tym względem jesteśmy uprzywilejowana, posiadamy bowiem takie gatunki drzewa, których sąsiedzi nasi poszukują. Pozostała nam do omówienia jeszcze grupa surowców pochodzenia kolonialnego, jak tytoń i kakao. Naturalnie surowców tych nie zastąpimy w stu procentach pro­dukcją krajową. Krajowe plantacje tytoniu będą mogły pokryć w 60 — 75% potrzeby Monopolu Tytoniowego, jednakże inne to­wary musimy sprowadzać. Ale surowce te w przemyśle nie odgrywają większej roli. Widzimy zatem, że Polska jest zaopa­trzona w surowce naogół dobrze, znacznie lepiej niż wiele innych państw europejskich. Jedynie tak wielkie kraje, >ak Stany Zjed­noczone, Wielka Brytania i Rosja posiadają więcej surowców. Natomiast Niemcy, Fran­cja (bez kolonii) i Włochy są pod tym wzglę dem o wiele uboższe od nas. To wszystko dowodzi, że Polska może i powinna rozwinąć swój przemysł i rzemio­sła, bowiem pozwolą one zmniejszyć tzw. przeludnienie wsi w Polsce.

O serwisie

“ Serwis poĹ›wiÄ™cony zagadnieniom oraz nowinkom na temat rolnictwa w okresie przedwojennym. Mam gĹ‚Ä™bokÄ… nadzieje, ĹĽe zawarte tutaj rady, znajdÄ… zastosowanie w rolnictwie teraĹşniejszym.”