Nie skąpo, ale oszczędnie

Do grupy pasz soczystych skarmianych w zimie należą przede wszystkim oko­powe oraz wszelkie inne pasze, których dzia­łanie na organizm zwierzęcia jest takie samo jak okopowych. Takimi paszami zastępczymi soczystymi są wytłoki buraczane pod różny­mi postaciami, a więc świeżo kiszone i su­szone (dawane w stanie moczonym), poza tym wszelkie rodzaje kiszonek (z liści, z zie­lonek, końskiego zębu, słonecznika itd.). Na początku zimy cenną paszę soczystą stanowi kapusta pastewna. Zbliżone działaniem do pasz soczystych są pasze fabryczne, jak: wywar, pulpa i słodziny browarniane. Pasze soczyste są nieodzowne w żywie­niu wszystkich zwierząt gospodarskich. Nor­malne żywienie bez pasz soczystych jest nie­możliwe. Największe znaczenie mają te pa­sze, a przede wszystkim okopowe, w żywie­niu krów mlecznych i trzody chlewnej. Osią­gnięcie mleczności bez żywienia okopowy­mi jest nie do pomyślenia. Do osiągnięcia choćby tylko 10 litrów mleka potrzebna jest dawka co najmniej 20 kg buraków, nie mó­wiąc już o tym, że duże krowy o wydajności ponad 20 litrów dostają do 40 kg buraków. Okopowe mogą być częściowo zastępo­wane wylłokami lub kiszonką, ale w każdym razie dawka paszy soczystej nie może być niższa od podanej. W żywieniu trzody okopowe odgrywają wielką rolę, jako pasza tucząca, Najwięk­sze zastosowanie mają tu ziemniaki, ale i okopowe korzeniste, dawane na surowo, łub też w stanie gotowanym, są często uży­wane. W żywieniu koni, szczególnie robo­czych, spasamy ziemniaki, głównie w stanie parowanym lub też na surowo w niewielkich ilościach, a także buraki i marchew. Szcze­gólnie marchew (jako zawierająca dużą ilość cukru) jest dla koni bardzo odpowiednią paszą. Okopowe są nieodzowne przy wychowie młodzieży (cieląt, źrebiąt). Marchew ma tu największe znaczenie, jako pasza pożywna, bogata w witaminy. Buraki, brukiew, wy­tłoki znajdują zastosowanie w żywieniu jało­wizny. Przy opasaniu bydła okopowe i inne pa­sze soczyste są dawane w różnej postaci i w dość dużych ilościach. Bez tych pasz opas jest niemożliwy. Opasom zadaje się ziemnia­ki, buraki, brukiew, kiszonki, jak też i pasze fabryczne, a więc wytłoki i wywar. Buraki pastewne — są najważniej­szą paszą v/ żywieniu bydła. Zdrowe, straw­ne, mlekopędne, nie nadają mleku nieprzy­jemnego smaku i zapachu, mogą być spasane do 40 kg. na krowę dziennie. Koniom (szcze­gólnie ciężkim) można dawać do 20 kg dziennie. Buraki cukrowe — trzeba spasać ostrożnie, zadając koniom, krowom i tuczni­kom. Krowom zadaje się 15 — 20 kg, koniom tę samą ilość, tucznikom 4 — 5 kg. Dawanie większych ilości jest niebezpieczne, ze względu na poważne zaburzenia, jakie bura­ki wywołują. Rzepa — jest paszą dość wodnistą; trudno się przechowuje. Nadaje się do skar­miania bydłem, ale w ilości do 15 kg, gdyż nadaje mleku nieprzyjemny smak. Dla koni i trzody, jako pasza zbyt wodnista, nie nada­je się. Brukiew — coraz więcej rozpowszech­nia się w drobnych gospodarstwach. Ma wartość pokarmową buraków, ale nie można jej dawać więcej jak 15 kg dla jednej krowy, gdyż nadaje mleku cierpki smak i nieprzy­jemny zapach. Trzodzie zadaje się przeważ­nie gotowaną. Marchew — jest paszą bardzo zdrową, najlepszą dla koni i młodzieży. Krowom rzadko się ją daje. W ogóle jest to pasza na­dająca się dla wszystkich zwierząt. Zadaje się ją w ilościach takich, jak buraki. Ziemniaki — są najodpowiedniejszą paszą dla trzody i koni oraz opasów. W ży­wieniu bydła mają również duże znaczenie. Dla młodzieży nie nadają się. Trzoda może otrzymywać małe ilości ziemniaków na su­rowo, lepiej jednak dawać je gotowane, w ilości 6 — 7 kg na sztukę. Dla koni są też doskonałą paszą, gdyż można nimi zastąpić (tak jak i w żywieniu świń) część paszy treś­ciwej. Surowych ziemniaków dla jednego ko­nia zadaje się najwyżej do 5 kg; parowanych do 15 kg i to na konia dużego. Krowom da­je się tylko surowe, w ilości do 15 kg. Więk­sze ilości działają zapasająco, tak jak i paro­wane. Opasom daje się znacznie większe ilości kartofli, a nieraz opasa tylko na sa­mych ziemniakach, zależnie od opłacalności. Kiszonki — szczególnie przygotowa­ne w silosach lub w dobrych dołach cemen­towych, mają dużą wartość pastewną, zwła­szcza gdy składają się z bogatych w białko roślin (zielonki, z dużą domieszką groszko­wych). Spasa się je głównie krowami, dając do 20 kg. Dobre też są dla owiec. Wytłoki — w stanie świeżym lub ki­szonym, są dobrą paszą dla bydła i owiec. Można zadawać je krowom do 40 kg. Dla młodzieży wytłoki kiszone, jak .w ogóle wszelkie kwaśne pasze — nie nadają się. Działanie ich jest podobne do działania bura­ków. Suszone i moczone wytłoki są zdrową paszą. Melasa — nadaje się najlepiej dla koni, gdyż wyzyskują one najlepiej cukier zawar­ty w tej paszy. Daje się ją wymieszaną z sieczką w ilości 1 — 2 kg. Świniom 14 do % kg. ^ : , ' 1 > Wywar — jest paszą najlepszą dla opa­sów. Zawiera on 0,6% białka (wywar ziem­niaczany, a zbożowy do 1%). Opasom można dawać 50 kg i więcej; dla krów dojnych nie jest zbyt. zdrowy, lepiej nie dawać ponad 30 kg. Trzeba dawać wywar świeży, wprost z gorzelni. Przy opasie jest to pasza dobra, gdyż dość tanio się kalkuluje. Słodzi ny browarniane — są najbardziej wszechstronną paszą ze wszyst­kich wodnistych pasz fabrycznych, zawiera­jącą duże, gdyż 3,5% białka. Są one doskona­łą karmą dla krów i opasów. Krowom daje­my 15 — 20 kg, opasom do 40 kg. Jest to też niezła pasza dla trzody chlewnej (dajemy 2— 3 kg) oraz dla koni (5 — 8 kg). Kapuś ta pastewna — ze względu na to, że wytrzymuje debrze pierwsze mrozy, nadaje się do spasania w pierwszych miesią­cach zimowych. Jest to pasza dla bydła bar­dzo odpowiednia, gdyż zawiera sporo (1.3%) białka. Jest ona chętnie jedzona i dobrze wpływa na mleczność. Nie należy jej dawać ponad 20 kg, gdyż w większej ilości może nadawać mleku nieprzyjemny smak i zapach. Najlepiej traktować ją jako dodatek do bu­raków lub innych okopowych. W jakiej kolejności powinniśmy spasać okopowe i pasze soczyste lub odpadki fab­ryczne, zależy w pierwszym rzędzie od tego, jak się te pasze przechowują, jedne bowiem są mniej wrażliwe na długotrwałość przecho­wania, inne więcej. Najlepszym systemem jest dawanie kilku pasz na raz, jeśli chodzi o ży­wienie np. krów. Jeżeli rozporządzamy oko­powymi i kiszonkami, to najwłaściwiej bę­dzie dawać część okopowych i część kiszon­ki, ze względu na to, że tej ostatniej nie moż­na skarmiać zbyt wiele. To samo dotyczy brukwi, którą dajemy z burakami lub ziem­niakami. Kilka pasz stanowi zawsze pewne urozmaicenie i są one chętniej wyjadane, a więc i na wydajność zwierząt lepiej wpły­wają. Najwcześniej spasa się rzepę, gdyż trud­no przechowywa się, później kapustę pastew­ną, jako paszę sezonową, którą można spa­sać w grudniu i styczniu. Buraki, o ile są do­brze zakopcowane, wytrzymują zimę dość dobrze, ale spasa się je przed ziemniakami Tak samo marchew i brukiew. Ziemniaki na wiosnę trzeba spasać ostrożnie, gdyż zawierają w kiełkach trującą substancję, tzw. solaminę, i dlatego kiełki przed zada­niem należy usuwać. Wytłoki na ogół dość dobrze się przecho­wują, o ile nie przemarzną. Przemarznięte mogą być szkodliwe, szczególnie dla krów wysokocielnych. Kiszonki, szczególnie przygotowywane w zbiornikach, mogą być trzymane długo, bodaj i 2 lata, jest to więc pasza, którą mo­żemy spasać w braku innej, np. na przed­nówku, latem w braku paszy itd. Wszelkie odpadki fabryczne są paszą okresową, gdyż poza wytłokami, które dość łatwo przechowują się, muszą być spasane podczas sezonu fabrycznego. Ani wywar, ani słodziny nie znoszą dłuższego przechowywa­nia. W kolejności spasania pasz należy kie­rować się względami gospodarczymi i zależ­nie od tego, jakie pasze mamy do dyspozycji, spasać je bądź kolejno, bądź też jedno­cześnie. Trzeba też pamiętać o tym, że przejście z jednej paszy na drugą powinno być stopnio­we, bowiem zwierzęta są wrażliwe na wszel­kie zmiany paszy, co odbija się ujemnie na ich wydajności.

O serwisie

“ Serwis poĹ›wiÄ™cony zagadnieniom oraz nowinkom na temat rolnictwa w okresie przedwojennym. Mam gĹ‚Ä™bokÄ… nadzieje, ĹĽe zawarte tutaj rady, znajdÄ… zastosowanie w rolnictwie teraĹşniejszym.”