O czym piszÄ… inni?

Wiele się dziś pisze w gazetach o bezrobo­ciu w miastach i po wsiach. I rzeczy­wiście zagadnienie to jest jedną z najwięk­szych trudności wielu państw, a także i Pol­ski. W „Siewie Młodej Wsi" zapocząt­kowano dyskusję na temat bezrobocia wśród młodzieży wiejskiej. W N-rze 6-ym tego pis­ma jako pierwszy wypowiada się Franciszek Gawryś z Ciszewa w niedługim artykule pt. „Jestem bezrobotnym". Autor przedstawia swoje warunki rodzinne i materialne oraz in­formuje o swoich lichych, a z wielkim tru­dem zdobywanych zarobkach... Opanowuje wtedy niektórych upadek ducha. W artyku­le, o którym mowa, nie widać jednak całko­witego zwątpienia. Gawryś pisze pod koniec swoich wyznań: „Czasami myślę, że my się zmarnować nie damy. Takich jak ja jest w mojej wsi przeszło setka. W innych wsiach to samo. Trzeba by się ino skrzyknąć i coś w naszej sprawie postanowić". Drugi głos w tej dyskusji zabiera w N-rze 7-ym tegoż pisma Leon Sokołowski z pow. radomszczańskiego. Opisuje on już nie oso­biste swoje położenie, ale warunki gospodar­cze własnej wsi. Powiada między innymi: „Na ogólną sumę 90 gospodarstw w mo­jej wsi jest 61 gospodarstw tzw. karłowa­tych, czyli od dwóch mórg posiadanej ziemi do dziesięciu*; reszta, czyli 29, to dopiero go­spodarstwa zamożniejsze, a więc cd dziesię­ciu mórg wzwyż. Jeśli się zważy, że prze­ciętnie na jedno gospodarstwo przypada pięć lub sześć dusz, to stajemy wobec pyta­nia, co może czekać tvch ludzi w niedalekiej przyszłości. O pozostaniu ich na roli mowy być może. A to jest przykład jednej tyl­ko wsi, gdzie ciężka rzeczywistość zatruwa ducha i niszczy siły fizyczne przeszło 50 społeczeństwa chłopskiego". Szukając dalej sposobów na zaradzenie złu, wymienia autor następujące zadania 1) przeprowadzić reformę rolną, by uzupeł­nić gospodarstwa karłowate; 2) zabrać się do zorganizowania wymiany gospodarczej i wytwórczości przemysłowej na wsi na za­sadach spółdzielczości („Każda wieś — po­wiada — powinna się stać jedną wielką sprawnie zorganizowaną spółdzielnią"); 3) ożywić randel i przemysł i 4) zająć się za­gadnieniem emigracji. W N-rze 8-ym wypowiada się znowu Wiktoria Gródecka pt. „Bezrobocie wśród dziewcząt wiejskich". Autorka ta jednak ogranicza się tylko do uprzytomnienia nam ciężkiej doli dziewcząt wiejskich, które mu­szą szukać zarobku we dworze lub po mia­stach. I wreszcie w N-rze 9-ym Czesław Hincz z Częstochowskiego w artykule pt. „Nie daj­my się biedzie" wskazuje szereg sposobów zdobywania źródeł dochodu na wsi. Mówi więc: o kursach kroju i szycia dla dziewcząt i o zorganizowanym chałupnictwie krawiec­kim, o zbiórce na sprzedaż starego żelaza, szmat i szkła i o kolportażu książek. Ze swej strony musimy dodać, że najcię-żej jest dziś na wsi tym, którzy nie wysilają się sami na szukanie dróg wyjścia z trudne­go położenia. K+o bowiem choć trochę ma zdolności i przedsiębiorczości, ten wcześniej czy później potrafi się jakoś nieźle urządzić w życiu. A walną pomocą w tym służy lu­dziom wiedza, zdobywana z książek i cza­sopism. Na inne wielkie możliwości co do pod­niesienia stanu gospodarczego wsi zwraca uwagę Władysław Kamiński w N-rze 2-im wileńskiego miesięcznika pt. „K o ł o Mło­dzieży". Czytamy tu co następuje: „Inne narody i państwa posiadają wiel­ki dorobek materialny, kolonie, surowce, urządzenia publiczne, drogi, zamożnych oby­wateli. My nie mamy nawet szkół w dostatecznej tecznej ilości, nie mówiąc o kapitale, dro­gach i innych urządzeniach. Zajrzyjcie do chaty wiejskiej, do chlewa, do obory, do stajni; spójrzcie, jak wygląda podwórko, inwentarz żywy, dzieci. Przejdź­cie się po polu. Wiele tam kamieni, chwa­stów, wiele kęp i zarośli na łąkach i pa­stwiskach; wiele zagonów niepodoranych na zimę; jak źle doprawione pola — pomimo, że za dużo posiadamy koni i rąk roboczych. Czy jest gdzieś na Zachodzie do pomyśle­nia, aby przeciętne gospodarstwo 5-hektaro-we cierpiało głód na przednówku? A jakie my mamy szalone różnice w zbiorach z jednego hektara wewnątrz na­szego kraju! W latach 1932—1936 przeciętnie zbiera­no z 1 ha: na Wileńszczyźnie: 7,5 kwintala psze­nicy, 7,5 kwintala żyta, 6,9 kwintala owsa, 87 kwintali ziemniaków (kwintal równa si, 100 kilogramom); w Nowogródczyźnie: 9,2 kwintala psze­nicy, 9,5 kwintala żyta, 9,4 kwintala owsa, 103 kwintale ziemniaków; w Lubelskim: 11,5 kwintala pszenicy, 11,6 kwintala żyta, 13,4 kwintala owsa, 133 kwintale ziemniaków; w Poznańskim: 16,4 kwintala pszeni­cy, 14 kwintali żyta, 15,3 kwintala owsa, 130 kwintali ziemniaków. Widać z tego, że nasz plon na Wileń­szczyźnie z 1 ha jest prawie dwukrotnie mniejszy niż w woj. poznańskim. Mówiąc innymi słowami, mogliśmy, mając tyleż sa­mo hektarów jak dziś, powiększyć dwukrot­nie zbiór z nich. Czyż nie warto koło tego pochodzić, czyż nie warto popracować! Otwierajmy sobie drogę do miast, po­większajmy obszar ziemi, posiadanej przez drobną własność rolną, przy pomocy stop­niowej parcelacji większej własności. Ale przede wszystkim pracujmy nad tym, aby uzyskać większy plon z tego, co już posia­damy". O to właśnie chodzi w akcji Przysposo­bienia Rolniczego. Podnieść uprawę i hodow­lę przez zastosowanie nowoczesnych wska­zówek wiedzy rolniczej. Wyzyskać wszyst­kie siły robocze w domu, żeby plony z go­spodarstwa przynajmniej podwoić. Zaprowa­dzić bardziej opłacalne działy produkcji. Oto pierwsze i najbardziej możliwe spo­soby zmniejszenia bezrobocia na wsi oraz wypędzenia głodu za siódmą górę i rzekę.

O serwisie

“ Serwis poĹ›wiÄ™cony zagadnieniom oraz nowinkom na temat rolnictwa w okresie przedwojennym. Mam gĹ‚Ä™bokÄ… nadzieje, ĹĽe zawarte tutaj rady, znajdÄ… zastosowanie w rolnictwie teraĹşniejszym.”