Bakterie w gospodarce przyrody

Przywykliśmy uważać bakterie za naszych przysięgłych wrogów. Człowiek zdołał już ujarzmić i w dużej mierze wykorzystać do prac dla siebie użyteczne siły przyrody. Mimo tych zwycięstw nad przyrodą, nie­widzialne drobnoustroje, które dostają się niepostrzeżenie do naszego organizmu, lub zwierząt domowych, pozostały jeszcze nie­bezpiecznym, nie opanowanym wrogiem. Szczególnie w okresie wycieńczenia ludzi z różnych powodów wróg ten ujawnia się i dokonywuje swego dzieła, siejąc cierpienie i śmierć. Podczas wojen groźniejszymi od kul i gazów bojowych okazują się bakterie cho­robotwórcze. Nic więc dziwnego, że słowo „bakteria" wiąże się z wyobrażeniem choroby, a wszy­stkie drobnoustroje są uważane przez wielu ludzi za szkodniki. Takie jednak mniemanie nie jest słuszne. Gdyby wszystkie, znajdujące się na ziemi drobnoustroje były dla nas rzeczywiście szkodliwe — życie nasze stale byłoby nara­żone na niebezpieczeństwo. W glebie, z którą stykamy się codziennie, znajdują siedlisko niewiarogodne wprost ilości bakterii. W 1-ym gramie nawożonej ziemi ogrodowej, naliczono ich kilkadziesiąt milionów. W takiej samej ilości ziemi z cmen­tarza wielkomiejskiego znaleziono ich 19 mi-linów. W 1 gramie ziemi nie uprawianej znajdują ich „tylko" 10 do 200 tysięcy. Wśród tej całej masy drobna zaledwie ich część to bakterie chorobotwórcze. Ziemia jest wprawdzie głównym, ale by­najmniej nie jedynym siedliskiem bakterii. Ogromna icb ilość występuje w wodach, szczególnie stojących, są one na powierzchni każdej rośliny, każdego zwierzęcia, a rów­nież na skórze, włosach i w ustach człowie­ka. W naszym przewodzie pokarmowym przebywa ich także mnóstwo. Bakterie znajdujemy na samej powierz­chni gleby, w jej głębi, w rzekach i strumie­niach, w głębinach oceanów i na szczytach najwyższych gór, w gorących piaskach pu­styń afrykańskich i na lodach dalekiej pół­nocy. W miejscach, gdzie żadna inna żywa istota nie potrafi wyżyć z powodu zbytniej suszy lub gorąca, z braku światła, czy po­karmu — w tych wszystkich najgorszych warunkach znajdują się jednak zawsze takie gatunki bakterii, które żyją, rozmnażają się i torują jakby drogę innym żywym organiz­mom. Bardzo ciekawą rzecz zaobserwowano na podzwrotnikowej, azjatyckiej wyspie Kraka-toa W roku 1883-im nastąpił tam wybuch. Po pewnym czasie na to miej­sce przybyli uczeni i po dokładnych bada­niach stwierdzili, że pierwszymi istotami ży­wymi, które zapoczątkowały nowe życie na pustej, pokrytej popiołem i lawą wyspie —były bakterie. Podobnie w różnych innych miejscowo­ściach na ziemi pierwszymi zwiastunami ży­cia są pewne gatunki bakterii, których wy­magania życiowe są bardzo skromne. Żyją one dosłownie ,,z powietrza"; z niego czerpią węgiel w postaci dwutlenku węgla, z niego też pobierają azot, które to gazy są ich po­żywieniem. Poza tym, za pomocą wytwo­rzonych kwasów nad-kruszają najtwardsze nawet skały i dopiero na tak przygotowa­nym przez nie podłożu zjawiają* się inne drobnoustroje, później porosty, mchy i liche trawki górskie. W ten sposób ze szczątków roślin i pyłu rozkruszonych skał, w ich szcze­linach, powstają grudki gleby, na której wy­rastają karłowate sosenki lub jałowiec. Póź­niej! dopiero zjawią się tu owady, a w ślad za nimi ptactwo. Z tych spostrzeżeń wysnuto przypuszcze­nie, że w zamierzchłych czasach , w których stygnąca ziemia stanowiła jedną wielką ska­listą pustynię, zalewaną potokami bezustan­nych deszczów właśnie bakterie były pierw­szymi żywymi istotami, które przygotowały dopiero grunt pod powstanie i rozwój za­równo wyższych roślin zielonych, jak i zwie­rząt. Drobnoustroje w zaraniu dziejów zie­mi nie tylko nie szerzyły śmierci, ale były nosicielami życia, przygotowując wielki jego rozkwit w późniejszych okresach dziejów świata. 'A jak jest obecnie? Jaka jest teraz rola bakterii w gospodarce przyrody i gospodar­stwie człowieka? Jakie jest znaczenie wszę­dobylskich bakterii nie chorobotwórczych? Czy powinniśmy sobie życzyć, żeby one znik­nęły? Jakby wyglądał bez nich świat? Spró­bujmy sobie taki świat wyobrazić — będzie to najlepsza droga do zrozumienia roli, jaką one odgrywają w rozwoju i kształtowaniu życia na ziemi. Dookoła rozkwita życie. Zwierzęta i roś­liny mnożą się, rozrastają, wydają potom­stwo, wreszcie giną, zostawiając po sobie szczątki. Zostają opadłe liście, łodygi roślin, padlina, kości, odchody, nawóz. Co się z tym wszystkim dzieje? Ziemia, przez którą prze­szedł już długi korowód pokoleń istot dawno wymarłych, lub żyjących jeszcze gatunków, powinna by być dosłownie pokryta ich szczątkami, przedstawiając sobą wielkie cmentarzysko. Jest wprawdzie wiele zwie­rząt, żywiących się trupami i odpadkami, jednak do oczyszczania ziemi z wszelkiego rodzaju szczątków przyczyniają się głównie bakterie.

O serwisie

“ Serwis poĹ›wiÄ™cony zagadnieniom oraz nowinkom na temat rolnictwa w okresie przedwojennym. Mam gĹ‚Ä™bokÄ… nadzieje, ĹĽe zawarte tutaj rady, znajdÄ… zastosowanie w rolnictwie teraĹşniejszym.”