Sprawa domów społecznych na wsi

Aby praca zorganizowanych gromad mogła być jak najbardziej pożyteczna, wysuwa się konieczność tworzenia na wsi ośrodków trwałych i powszechnych, w których skupi­łoby się życie wsi: społeczno-kulturalne i go­spodarcze. Z tych też względów staje się co­raz bardziej palącą sprawa budowy domów społecznych. Potrzeba tego rodzaju ośrod­ków na wsi jest już dzisiaj dla każdego oczy­wista. Najbardziej może odczuwa brak domów społecznych młodzież zorganizowana. Cokol­wiek bowiem zamierza czynić — czy to z za­kresu prac oświatowych, czy kulturalnych — zawsze napotyka na brak odpowiedniego lo­kalu, gdzie by można podjętą pracę wykonać. A cóż dopiero mówić o pracy szerszej, po­dejmowanej często wspólnym wysiłkiem zor­ganizowanej wsi — o pracy planowej? W dotychczasowych poczynaniach w za­kresie budowy domów ludowych największy dorobek mają organizacje społeczne' Jest to objaw bardzo pocieszający. Jedynie bowiem dom społczny, wyrosły z obudzonych potrzeb środowiska i dźwignięty własnym wysiłkiem, stanie się prawdziwym ogniskiem oświatowo-kulturalnym. Nie znaczy to, że w dalszym ciągu cała akcja ma spoczywać tylko na bar­kach organizacyj społecznych bez żadnej po­mocy z zewnątrz. Przeciwnie. Każde zdrowe i szlachetne zapoczątkowanie społeczne win­no znaleźć poparcie nie tylko moralne, ale i materialne ze strony czynników samorządo­wych i państwowych. Dotychczas różnie pod tym względem by­wało. Tu i ówdzie samorząd przychodził z po­mocą przy budowie domu ludowego, ale była to zazwyczaj pomoc doraźna. Ostatnio za sprawą Komitetu do Spraw Kultury Wsi Minister Spraw Wewnętrznych wydał okólnik ogłoszony w Dzienniku Urzę­dowym M. S. Wewn. Nr 22 z dnia 31 lipca br. Z okólnika tego wynika, że domy społecz­ne powinny być przede wszystkim dorobkiem moralnym i materialnym danego osiedla ludz­kiego. Że w akcji budowy domów społecz­nych przodująca rola w dalszym ciągu przy­pada samorzutnym poczynaniom społecznym danej miejscowości, a więc głównie miejsco­wym organizacjom. We wsiach zaś. w Któ­rych nie ma dotąd odpowiednich organizacji społecznych lub też gdy organizacje nie po­siadają na ten cel środków pieniężnych, bu­dową domu społecznego powinna się zająć gromada przy czynnym współudziale i po­parciu gminy oraz powiatowego związku sa­morządowego. Niezależnie od tego związki samorządowe w myśl wskazań okólnika powinny: 1)opracować w porozumieniu z organiza­cjami społecznymi i zarządami gmin plan bu­dowy sieci domów społecznych z uwzględnie­niem istniejących i budujących się domćw społecznych; 2)zatroszczyć się o zapewnienie gruntów potrzebnych pod budowę domów społecznych (grunty własne gmin wiejskich i gromad, grunty jakie można uzyskać w wyniku prze­budowy ustroju rolnego itp.); 3)opracować formy pomocy samorządo­wej dla budujących się i mających się budo­wać domów; 4)dążyć do uzgodnienia działalności sa­morządu i dobrowolnych organizacji społecz­nych w zakresie budowy domów społecznych: oraz 5)współdziałać w organizacji i budowie domów społecznych. Dla należytego przeprowadzenia powyż­szych zadań okólnik zaleca, aby przy powia­towej komisji oświaty pozaszkolnej, utwo­rzona została podkomisja domów społecz­nych. Organizacje, jak również gromada, przy­stępując do budowy domu społecznego winny przede wszystkim wykorzystać na ten cel środki społeczne, jakich może dostarczyć miejscowa ludność w postaci np.: bezpłatnej robocizny, składek dobrowolnych, ofiar, udziałów lub opłat poszczególnych organiza­cji, dochodów z dzierżawy polowań, rybołó­stwa itp. Po wyzyskaniu tych źródeł zarówno organizacje jak i samorząd, mogą korzystać z pomocy źródeł publicznych, a więc z zasił­ków związków samorządu terytorialnego i go­spodarcze oraz innych instytucji publicz­nych. Gdyby i te źródła nie wystarczyły, mo­gą organizacje i samorząd korzystać z pomo­cy w formie pożyczki. W tych wypadkach po­wiatowe związki samorządowe, o ile zajdzie tego potrzeba, winny udzielić poręki co do spłaty zaciągniętej pożyczki- Zapewniając pomoc finansową dla domów społecznych, omawiany okólnik stawia rów­nież i pewne wymagania. Dom społeczny, że-

O serwisie

“ Serwis poĹ›wiÄ™cony zagadnieniom oraz nowinkom na temat rolnictwa w okresie przedwojennym. Mam gĹ‚Ä™bokÄ… nadzieje, ĹĽe zawarte tutaj rady, znajdÄ… zastosowanie w rolnictwie teraĹşniejszym.”