I przyjemne i poĹĽyteczne

Powiedzieliśmy już sobie, że „nie święci garnki lepią". A zatem do pracy! Długie zimowe wieczory można i przyjemnie i poży­tecznie spędzić. Na str. obok wydrukowane są dwie piosenki, nigdzie jeszcze dotąd nie śpie­wane, napisane specjalnie dla naszych Czy­telników. Otóż piosenki te można nie tylko śpiewać, ale również zadeklamowane chóral­nie wypadną bardzo dobrze. Gdy się zbierze kilkanaście, a nawet tyl­ko kilka osób, można urządzić chór deklamacyjny. Jak z samej nazwy wynika, chodzi to, by wszyscy zebrani jednocześnie de­klamowali. Ale żeby coś razem powiedzieć, trzeba mówić jednakowo prędko, bo inaczej wypadnie niezrozumiale. Dlatego w chórze deklamacyjnym musi być przewodnik - dy­rygent, który chór poprowadzi. Oczywiście musi to być osoba mająca dobry słuch i po­czucie rytmu, czyli taktu, co wywołuje się miarowym ruchem ręki. Ponieważ w grupie można mówić tylko rytmicznie, dlatego do deklamacyj chóral­nych najlepiej nadają się wiersze, bo każdy wiersz jest tak napisany, że słowa w nim układają się do taktu, tak jak w piosence al­bo w tańcu. Wiersz przeznaczony do deklamacji chó­ralnej trzeba przepisać najlepiej na tyle kar­tek, ile osób ma go mówić. Chór deklamacyjny trzeba podzielić: męż­czyzn osobno i kobiety osobno, poza tym je­szcze mężczyzn i kobiety trzeba pogrupo­wać według głosów — głosy niskie osobno 1 wysokie osobno. Chór do deklamacji najle­piej ustawić w półkole, kolejnymi grupami, poczynając od głosów najwyższych do najniż­szych. Między grupami powinny być niewiel­kie przerwy, żeby przewodnik chóru nie po­trzebował szukać potrzebnych mu głosów. Jedna osoba czyta wiersz głośno. Przy czytaniu trzeba uważać, żeby nie zatrzymy­wać się przy końcu każdego wiersza, ale iam tylko, gdzie sens tego wymaga. Także i uczyć się wiersza trzeba zdania­mi. Najlepiej z początku mówić bardzo wol­no, dopiero gdy chór wprawi się w rytmiczne czytanie można przyspieszać tam, gdzie to jest potrzebne. Już tylko przez odpowiednie przyśpieszanie i zwalnianie można wydobyć z chóru deklamacyjnego bardzo dużo życia. Także, zależnie od znaczenia oddzielnych wy­razów w zdaniu i zdań w całym wierszu, mo­żna mówić głośniej albo ciszej — nazywa się to cieniowaniem. Podnoszenie głosu i jego ściszanie w de­klamacji chóralnej, to najprostsze cieniowa­nie. Wystarczy ono przy krótkim wierszu, natomiast wówczas gdy deklamuje się coś dłuższego, tylko przyspieszanie i zwalnianie mówienia, podnoszenie głosu i jego ściszanie n'e wystarczy. Chór leklamacyjny, który by tylko używał tych sposobów przy mówieniu długiego wiersza, prędko znudzi słuchaczów. Gdy wiersz jest dłuższy, trzeba chór po­dzielić na głosy. Niektóre zdania mogą mó­wić tylko sarni mężczyźni, inne-znów zdania kobiety. A i tu można stopniować. Mężczyźni z grubszymi głosami mogą mówić osobno, a osobno ci co mają wysokie gtosy. Kobiety 0 niskich głosach, jak i o cienkich, także mo­gą mówić osobne części wiersza. �adnie wy­pada też łączenie głosów parami, np. najniż­sze męskie głosy i najwyższe kobiece razem. Nie tylko całe zdania w wierszu można dzie­lić w ten sposób między głosy. Jeżeli chór jest wprawiony dobrze w mówienie, nawet pojedyncze wyrazy mogą być mówione przez rozmaite głosy. Tylko tego nie można robić zbyt często i ten kto prowadzi chór musi bardzo uważać, żeby każdej grupie głosów dać na czas znak, że to oni teraz mówią a nie inni. Jeżeli w chórze znajdzie się ktoś, kto umie ładnie deklamować, może powiedzieć wyjątek wiersza, albo głośniej wypowiedzieć go na tle półgłosem mówiącej reszty chóru. Bardzo ładnie wychodzi, gdy tak deklamuje jeden męski głos z towarzyszeniem samych głosów kobiecych, albo jeden głos kobiecy, najlepiej wysoki, na tle cicho mówiących gło­sów męskich. Można także łączyć ze sobą 1 pojedyncze osoby z różnych głosów do mó­wienia niektórych zdań lub wyrazów. Nie sposób jest podać od razu wszystkich sposobów, jakich można użyć przy deklama­cji chóralnej — trzeba by o tym napisać osobną książkę. Na przykład są ludzie, którzy mówią w sposób chropawy, nierówny i z wielkim trudem — tacy nie mogą deklamować wier­szy. W deklamacji chóralnej natomiast mogą się niekiedy przydać nawet do wypowiada­nia oddzielnych słów lub krótkich zdań, któ­re właśnie w ten sposób wypowiedziane na­bierają właściwego znaczenia. Jak z tego wszystkiego widać, wartość chóru deklamacyjnego zależy przede wszyst­kim od pomysłowości tego, kto go prowadzi. Każdy chór deklamacyjny podobny jest do orkiestry, w której rolę wykonawców i in­strumentów odgrywają pojedynczy członko­wie chóru, a prowadzący ma w nim rolę ka­pelmistrza. Jak kapelmistrz poprowadzi, tak będzie grała orkiestra. Od orkiestry różni się chór deklamacyj­ny tym, że może nie tylko działać na słucha­czów dźwiękiem, ale i gestem. Treść wypo­wiadanego utworu można podkreślać także i zbiorowym ruchem. To już co prawda nie jest łatwe. Ruchów nie może być za dużo, muszą być bardzo proste i wyraźne — nie mogą przeszkadzać słowom. Każdy gest trzeba tak opracować, aby go mogli wykonać od razu wszyscy. Np. wszyscy jednocześnie odwracają głowy w stronę jednego, który właśnie mówi, cofają się z gestem przestra­chu, podnoszą rękę na coś wskazując itp. Kiedy chór deklamacyjny już sobie opra­cował jakiś wiersz, powinien postarać się mówić go bez stojącego przed nim prze­wodnika. Jest to co prawda trudne i wy­maga bardzo dużej wprawy, ale za to robi na słuchaczach ogromne wrażenie. Słucha­jąc takiego chóru ma się wrażenie, że to de­klamuje jeden człowiek o bardzo pięknym, silnym i bogatym głosie. Chóry deklamacyjne to rodzaj sztuki, dostępny dla każdego i dający wiele zado­wolenia i wykonawcom i słuchaczom.

O serwisie

“ Serwis poĹ›wiÄ™cony zagadnieniom oraz nowinkom na temat rolnictwa w okresie przedwojennym. Mam gĹ‚Ä™bokÄ… nadzieje, ĹĽe zawarte tutaj rady, znajdÄ… zastosowanie w rolnictwie teraĹşniejszym.”