Gimnazja i szkoły ogólnokształcace

Do niedawna gimnazjami nazywaliśmy ośmioletnie i ośmioklasowe szkoły ogól­nokształcące, które do pierwszej klasy przyj­mowały kandydatów przygotowanych mniej więcej w zakresie czterech klas szkoły pow­szechnej; po ośmiu zaś latach nauki wyda­wały „świadectwa dojrzałości" czyli tzw. „matury". Matury te były podstawą do dal­szego kształcenia się w uczelniach akademi­ckich, tj. w uniwersytetach i politechnikach. Te gimnazja dawnego typu skończyły swój żywot w czerwcu roku bieżącego. Ustawa o ustroju szkolnictwa z r. 1932 nazwę „gimnazjum" pozostawiła dla szkół, obejmujących zakres nauki mniej więcej czterech klas (od trzeciej do szóstej) dawne­go gimnazjum. Dwie pierwsze klasy zniosła zupełnie, a dwie ostatnie, tj. siódmą i ósmą, przekształciła na odrębną szkołę, zwaną li­ceum. Oprócz tego nazwy gimnazjum i li­ceum zostały rozszerzone i na szkoły zawo­dowe odpowiedniego poziomu. Poniżej będzie mowa tylko o gimnazjach ogólnokształcących. Już poprzednio, mówiąc ogólnie o ustroju szkolnictwa, wspominałem, że obecne gim­nazjum oparte jest na podbudowie progra­mowej sześciu klas szkoły powszechnej. Po­ciąga to za sobą te ujemne dla wsi skutki, że szkoły I-go stopnia — tak liczne na wsi — nie dają dostatecznego przygotowania do 1-ej klasy gimnajalnej. Ale ma to i dobre strony. Dziecko bowiem, zamierzające kształcić się w gimnazjum, może przerobić program dwu pierwszych klas dawnego gimnazjum jeśli nie we własnej, to w sąsiedniej szkole powszech­nej II-go lub III-go stopnia; w szkole — trzeba to zaznaczyć — tańszej i leżącej bliżej miejsca zamieszkania, niż dawne gim­nazjum. Przejście ze szkoły powszechnej do gim­nazjum odbywa się na podstawie egzaminu. By pomniejszyć złe strony szkół I-go stop­nia, Minister Oświecenia Publicznego wydał zarządzenie, aby dopuszczano do egzaminu do gimnazjów także i zdolnych wychowan­ków szkół I-go stopnia. Gimnazjów ogólnokształcących było w ro­ku szkolnym 1936/37 ogółem 675, a uczniów * w nich 158.385. Przy omawianiu szkolnictwa powszech­nego nie wspomniałem o szkołach prywat­nych, gdyż liczba ich jest stosunkowo nie­wielka. Inaczej jest z gimnazjami. Gimnazjów państwowych było tylko 287, samorządo­wych 38, a prywatnych 350. Wszystkie gim­nazja są jednakowo zorganizowane i jedna­kowy mają program, ale nie wszystkie jed­nakowo wypełniają ten program. I dlatego nie wszystkie gimnazja samorządowe i pry­watne mają uprawnienia gimnazjów pań­stwowych. (Te, które posiadają pełne pra­wa, są corocznie ogłaszane w Dzienniku Urzędowym Ministerstwa Wyznań Religij­nych i Oświecenia Publicznego). Najistotniejszą różnicą między gimnazja­mi państwowymi i prywatnymi jest wysokość opłat, pobieranych za naukę. Formalnie gim­nazja państwowe nie pobierają opłaty za naukę. W rzeczywistości jednak obowiązuje opłata pod nazwą „taksy administracyjnej" w kwocie zł 220 rocznie. W gimnazjach pry­watnych opłaty wynoszą od 60 do 100 zło­tych miesięcznie; w samorządowych zaś są zwykle nieco wyższe, niż w państwowych. We wszystkich gimnazjach przewidziane jest udzielanie ulg w opłatach dla zdolniej­szych i uboższych uczniów. Poza tym gimna­zja państwowe i samorządowe z reguły dają ulgi dzieciom pracowników państwowych, względnie samorządowych. Gimnazja przeważnie mieszczą się w mia­stach. Dla ludności więc poszczególnych miast szczęśliwą okolicznością jest posiada­nie na miejscu takiej szkoły, gdyż ułatwia to niezmiernie kształcenie dzieci. Jeśli zaś chodzi o wieś, to z jednej strony opłaty, a z drugiej zamiejscowe położenie gimnazjów powodują, że nie może ona korzystać z gim­nazjów w takim stopniu, w jakim by chciała i w jakim to by się jej należało ze względu na wagę wsi w życiu narodu i państwa.

O serwisie

“ Serwis poĹ›wiÄ™cony zagadnieniom oraz nowinkom na temat rolnictwa w okresie przedwojennym. Mam gĹ‚Ä™bokÄ… nadzieje, ĹĽe zawarte tutaj rady, znajdÄ… zastosowanie w rolnictwie teraĹşniejszym.”