Prof. Władysław Grabski

Prof. Władysław Grabski D rof. Władysław Grabski urodził się w roku 1874 w majątku Borów, w powiecie łowickim. Studia uniwersyteckie odbywał zagranicą. Będąc studentem wydrukował dwie prace, jedną o stosunkach rolnych we Francji, a drugą o wiedzy i o praktyce rol­niczej. W tej drugiej rozprawie wykazał, że pomiędzy wiedzą a praktyką rolniczą winna istnieć ścisła współpraca. Już w 1900 r. Prof. Grabski stwierdza, że własność folwarczna winna ulec częściowej parcelacji i to celem zjednania mas włościańskich dla sprawy na­rodowej. Konieczność zjednania drobnych rolników dla idei odrodzenia Polski staje się w pracach naukowych Prof. Grabskiego podstawowym zagadnieniem. W tym celu zakłada w 1899 r. w Kutnie — Stację Do­świadczalną (pierwszą po Sobieszynie w woj. centralnych), w 1901 r. spółdzielnię dla rol­ników, poza tym zorganizował jedną z pierwszych mleczarń spółdzielczych, założył dru­gie z kolei Kółko Rolnicze. W 1904 r. zało­żył w Warszawie „Towarzystwo Melioracyj­ne", a od 1901 do 1906 r. był sekretarzem Sekcji Rolnej, która następnie przeistoczyła się w Centralne Towarzystwo Rolnicze. Rząd rosyjski doskonale zdawał sobie sprawę, że hasła głoszone przez Prof. Grabskiego, jak i Jego działalność społecz­na prowadzą do zlania się wszystkich klas społecznych b. Kongresówki, a tym samym do rozluźnienia więzi pomiędzy ziemiami polskimi a Rosją. Dlatego też w r. 1905 zo­staje aresztowany. Pobyt w więzieniu nie po­wstrzymał Jego działalności. Opracowuje tam dzieło pt. „Materiały w sprawie włoś­ciańskiej". W pracy tej, wydanej w 1907 r. przepowiada, że „Lud wiejski, dzięki szyb­kiemu dojrzewaniu społecznemu i wyrobie­niu duchowemu, wyłoni sam z siebie nowe siły życia narodowego. W ten sposób za sprawą ludu nastąpi odrodzenie wewnętrz­ne Polski, jako jedyny pewny fundament rzeczywistego naszego wyzwolenia". W tym dziele porusza również sprawę parcelacji „przez którą można było zjednać wieś dla interesów narodowych. Natomiast bolączki wsi uleczyć należało przez kulturalne i go­spodarcze podniesienie b. Kongresówki". Prof. Grabski zasiadał jako poseł w trzech pierwszych Dumach. Na tym terenie wywal­cza odpowiednie kredyty dla polskich orga-nizacyj rolniczych, wprowadza zmiany do ustawy komasacyjnej, walczy o obniżenie ciężarów podatkowych samorządowych. Do czwartej Dumy nie wchodzi. Uważał, że większą odda krajowi przysługę pracując w miejscowych organizacjach, jak Central­nym Towarzystwie Rolniczym, w Biurze Pracy Społecznej, zajmując tam kierownicze stanowiska. W CTR Prof. Grabski dąży do nawiąza­nia bliższego kontaktu z najszerszymi war­stwami małorolnymi, zaś w Biurze Pracy Społecznej rozwija akcję zmierzającą do wprowadzenia powszechnego nauczania. Po wybuchu wojny światowej Prof. Grabski staje na czele Centralnego Komite­tu Obywatelskiego, który zaczął odgrywać rclę jakby przedstawiela narodu wobec władz rcsyjslkich. Komitety Obywatelskie brały w swoje ręce władzę tam, gdzie ustę­powały władze państwowe. W ten sposób Komitety Obywatelskie przygotowały całe zastępy ludzi zdolnych do samodzielnego działania na wypadek uzyskania Niepodle­głości. W r. 1915 Prof. Grabski był zmuszony wyjechać do Rosji. Roztacza tam opiekę nad wygnańcami, których ilość dochodziła do 350.000 osób. Zakłada kilka tysięcy szkół polskich, chroniąc w ten sposób dzieci wy­gnańców przed rusyfikacją. Po wybuchu re­wolucji w Rosji wraca do Warszawy, gdzie zostaje aresztowany przez Niemców i uwię­ziony v/ Modlinie. O niezwykłej pracowitości Prof. Grabskiego najlepiej świadczy to, podczas uwięzienia napisał trzy duże prace z dziedziny: historii wsi polskiej, zagadnień agrarnych i spraw włościańskich. W dwa tygodnie po wyjściu z więzienia zostaje ministrem rolnictwa, a w 1919 r. — ministrem skarbu. W lipcu 1920 r. podczas najgorętszych walk z bolszewikami zostaje prezesem Rady Ministrów. Organizuje Radę Obrony Państwa, wprowadza reformy skar­bowe, uzyskuje zagranicą trzy pożyczki, czym zdobywa środki niezbędne do walki z nawałą bolszewicką. W latach 1921 i 1922 kieruje akcją repa-triacką (powrotem) uchodźców z Rosji, w 1922 r. pełni obowiązki dyrektora Polsko- Amerykańskiego Komitetu Pomocy Dzie­ciom. W 1923 r. Prof. Grabski został powołany ponownie na ministra skarbu i na prezesa rady ministrów. Wówczas to przystąpił do doniosłej akcji uzdrowienia naszego skarbu i uzdrowienia pieniądza. Bez najmniejszej po­mocy ze strony zagranicy, jedynie naszymi środkami potrafił osiągnąć równowagę bud­żetu (wydatków i dochodów skarbowych), wprowadził nowy pieniądz (złoty), założył Bank Polski i uzdrowił gospodarkę skarbo­wą. Uchroniło to bezwzględnie Polskę przed dużymi wstrząsami politycznymi. Jednakże pod wpływem wojny gospodarczej z Niemca­mi, jak i wskutek nieurodzaju zbóż, złoty za­chwiał się. Wówczas to Prof. Grabski podał się do dymisji. Po zakończeniu działalności politycznej z równą energią poświęcił się działalnDici pedagogicznej i naukowej. Jako profesor w Wyższej Szkole Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie wykładał politykę ekonomicz­ną i socjologię wsi. W 1927 r. uruchomił sek­cję agronomii społecznej, w której wychował liczny zastęp instruktorów rolnych oraz nau­czycieli szkół rolniczych. Od 1928 roku napisał długi szereg prac z dziedziny historii przyczyn i skutków kry­zysów, zwłaszcza rolniczych. W pracach tych często podkreślał, że kryzysy należy zwalczać własnymi siłami. Jednocześnie dru­kuje liczne prace poświęcone zagadnieniom społecznym, jak również rozpoczyna druk większej pracy pt. „System socjologii wsi". W licznych swych pracach Prof. Grabski uzasadnia, że naród polski wykazuje duże zdolności rozwojowe, podkreśla koniecz­ność przezwyciężenia trudności gospodar­czych własnymi siłami. W pracy swej pt. ,.Idea Polski" wykazuje, że interesy poszcze­gólnych klas i ugrupowań winny być podpo­rządkowane interesom Państwa i Narodu. Podczas swej 45 letniej działalności ooli-'"cznej, społecznej i naukowej, ś. p. Prof. Władysław Grabski walczył przede wszyst­kim o Wolną Polskę, a po Jej wskrzesze­niu — o rozwój i utrzymanie Jej siły. Dlate­go też zaliczyć Go musimy do największych mężów stanu, jakich wydała Polska. Imię Jego winno być na stałe zachowa­ne w naszej pamięci, gdyż był to jeden z nie­wielu wielkich mężów stanu, który jedno­cześnie był i wielkim uczonym i najszczer­szym obrońcą drobnych rolników, i to w naj­cięższych dla nich okresach. Cześć Jego pamięci

O serwisie

“ Serwis poĹ›wiÄ™cony zagadnieniom oraz nowinkom na temat rolnictwa w okresie przedwojennym. Mam gĹ‚Ä™bokÄ… nadzieje, ĹĽe zawarte tutaj rady, znajdÄ… zastosowanie w rolnictwie teraĹşniejszym.”