Znaczenie dobrego nasienia do siewu

Różnice w plonach roślin tego samego ga­tunku często są tak wielkie, że ogarnia nas zdumienie, z czego te różnice mogą po­wstawać. Miałem we własnej praktyce wy­padek, że sadząc kilka odmian kartofli — a między nimi kończące się już wówczas, a niegdyś sławne Dabery, a jednocześnie no­wą odmianę Merkierów, uzyskałem w plo­nie tych pierwszych 60 kwintali z morgi, a tych drugich 202 kwintale! Wyraźnie za­znaczam, że wszystkie odmiany rosły w zu­pełnie jednakowych warunkach uprawy, sa­dzone tzw. metodą kopczykową *), na moc­nym kompoście. Doświadczenie to przekonało mnie do­wodnie, ile się to traci w naszych gospodar­stwach przez lekceważenie doboru odmian plennych, — straty te idą w miliony. Może w nie tak rażącym stopniu, jak przy karto­flach, ujawniają się różnice w plonach reszty naszych ziemiopłodów, gdy się nie dba o sta­ranny dobór nasienia. Rozpiętość nie będzie dochodziła do paruset procentów różnicy, lecz w każdym razie będzie ona znaczna, bo jak np. przy porównaniu różnych odmian ow­sa, najplenniejsze w tych samych warunkach doskonałej ziemi dają 30—40 kwintali z ha, a odmiany wyrodzone około 20 kwintali. Nie tylko jednak odmiana przyczynia się do dużych różnic w plonach, ale również i to, że zawsze potrafimy dopasować odmianę do warunków gospodarstwa. Jedna odmiana urodzi się dobrze na lżejszej ziemi, inna na ziemi zwięzłej, a dobroć nasienia nic do tego nie ma. Ogólnie wiadomem jest, że np. owies Sobieszyński na lżejszej ziemi nieźle idzie, jakkolwiek wielkich plonów nie da, jednak kto spróbuje posiać w tych warunkach owies „Toedozja", który jest przecież b. plenny, to się przekona, że w tych warunkach słabiej on obrodzi niż Sobieszyński. Jeżeli już zaczepiliśmy o owies, zazna­czam, że na słabszej ziemi jest on właściwszy od odmian z natury swej plennych, ale z te­go nie wynika, by się z tym tak mało wyma­gającym owsem pchać do uprawy na pias­kach. Zapominają rolnicy, i to prawie pow­szechnie, że owies spośród wszystkich ja­rzyn jest rośliną najbardziej wrażliwą na su­szę. Sieją na piasku, a co z tego mają w ro­ku suchym? Jeżeli więc już koniecznie ma być jarzyna kłosowa, a nie łubin czy pelusz-ka, to jęczmień czterorzędowy albo żyto jare będzie tu o wiele właściwszą rośliną. A więc i tu najlepsze nasienie nic nie pomoże, gdy zostanie zasiane w warunkach nieodpowied-dnich. Poza koniecznością stosowania właści­wych nasion na właściwe pola, zarówno co do gatunku jak nawet i co do odmiany, rezul­tat plonów zależy w wysokim stopniu od do­czyszczenia nasion. Doczyszczenie bowiem to jednak nie znaczy, że się przepuściło ziar­no dwa razy przez młynek — to za mało, bo gdy weźmiemy takie zboże na sortownik, czyli tryjer, to dopiero wówczas zobaczymy, ile jeszcze poprzetrącanych, chudych i nie­kształtnych ziarn odejdzie. Ziarna te są zdat­ne na mąkę, czy na ospę, ale nie są to nasio­na, z których należyty plon wyrasta. I to jest ogromny błąd — owa oszczędność na zakup tryjera, który co prawda jest dość drogi, ale przy spółkowym zakupie, po dwóch, trzech latach już za siebie zapłaci, byle tylko za­dać sobie trud i obliczyć, ile tych ziarn nie-tryjerowanych wysieliśmy na próżno, bo al­bo nie powschodziły, albo dały słabiutkie ro­śliny. Dopóki nie ma we wsi tryjera, to nie dwa, ale trzy, cztery razy trzeba przepusz­czać zboże przez młynek. Z korca zboża han­dlowego może pozostać V korca ziarna siew­nego, a co szkodzi, gdy tego cieńszego ziar­na będzie więcej na mąkę? Ziarna większe, jak bobik, groch, należy przerabiać do siewu ręcznie, by tylko na­prawdę piękne ziarno poszło do siewu. Cho­dzi tu nie tylko o ziarna kształtne, ale i o zdrowe, nie robaczywe, czego żaden mły­nek ani tryjer nie odciągnie. 0 drobnych nasionach, takich jak koni­czyny czy trawy, tyle da się powiedzieć, że w małym gospodarstwie nie ma racji roślin tych uprawiać na nasienie. A gdzie kupo­wać? Nigdy u małomiasteczkowych handla­rzy, lecz choćby o wiele drożej zapłacić, ale nabyć u kupców cieszących się opinią solid­nych. Rośliny groszkowe, choćby we własnym gospodarstwie wytwarzane, należy próbować przed siewem, czy dobrze kiełkują. Zdaje się z pozoru że nic im nie brak, bo były pogod­nie sprzątnięte, a tymczasem kiełkują słabo, gdyż teżąc w spichrzu siłę kiełkowania w dużym stopniu zatraciły. To też zasadni­czo należy wszelkie groszkowe, a w szcze­gólności łubin pozostawiać w słomie, a młó­cić dopiero wtenczas, gdy mamy je wysie­wać. Próbę kiełkowania najlepiej wykonać tak: na płaski talerz położyć szarą bibułę, do­brze ją zmoczyć, po czym z nasion przezna­czonych do siewu odliczyć 100 ziarn i uło­żyć je na bibule, następnie przykryć je dru­gą bibułą, która będzie hamowała parowanie wody z bibuły zawilgoconej. Talerz ustawić w mieszkaniu gdzieś na szafie, ale trzeba co dzień doń zaglądać, i w miarę potrzeby bibułę polać wodą, ale ostrożnie, by nasiona nie zostały spłukane. Po czterech, pięciu dniach, zależnie zresztą od ciepła w miesz­kaniu — ziarenka spęcznieją i zaczną kieł­kować. Zazwyczaj nie wszystkie ziarna kieł­kują jednocześnie, ale tym zdatniejsze będą do siewu nasiona, im więcej ich wzejdzie jed­nocześnie. Po upływie paru dni od chwili wzejścia pierwszych nasion — obliczamy, ile nasion wzeszło. Gdy wzeszło ich powyżej 90-ciu, należy uważać nasiona za bardzo do­bre do siewu. Oczywiście dotyczy do ziarn zbożowych, bo ziarna drobnych roślin, a w szczególności niektórych traw mogą kieł­kować w ilości 40-tu na 100 i będą uważane za bardzo dobre. Zdarza się niekiedy, że nasiona pize-znaczone do siewu uległy chorobie grzyb­ków. Grzybki te rozwijają się potem z pra­wie niewidocznych pyłków, przyczepionych do ziarna. Otóż, o ile zauważymy tego ro­dzaju czarniawe zazwyczaj i obfite pyłki na nasionach, najczęściej jęczmienia lub kuku­rydzy, to najlepiej nasion takich nie brać do siewu. Gdy pyłków jest niewiele i tylko jakby przypadkowo się trafiają, to należy nasiona takie pobejcować, tj. poddać odka­żeniu. Takie bejcowanie stosują zwykle do pszenicy, winno być ono jednak stosowane i do innych nasion. Odkaża się formaliną — płyn ten niszczy zarodniki grzybków. Zamiast płynu, można do odkażenia użyć również suchej zaprawy pod nazwą „Ziarnik". Sposób stosowania za­prawy dodawany jest do każdej paczki.

O serwisie

“ Serwis poĹ›wiÄ™cony zagadnieniom oraz nowinkom na temat rolnictwa w okresie przedwojennym. Mam gĹ‚Ä™bokÄ… nadzieje, ĹĽe zawarte tutaj rady, znajdÄ… zastosowanie w rolnictwie teraĹşniejszym.”