Na nowym poletku

Bieżące prace PR jeszcze się nie skończyły, mimo to trzeba już myśleć o nowym okre­sie, zwłaszcza przy zadaniach uprawowych. Tym bardziej zaś pora o tym myśleć, że tu i ówdzie rozpoczęły się już prace organiza­cyjne nad tworzeniem nowych zespołów, któ­re zadania swe winny rozpocząć we właści­wym czasie, to jest jeszcze w lecie. A że nie tylko zespoły I stopnia, ale i wszystkie inne, które wybrały sobie za temat uprawę jakiejś rośliny z pracami przygotowawczymi nie po­winny się opóźniać, więc też wszystkim wy­padnie zakrzątnąć się w najbliższym czasie około poletek przeznaczonych do zadań na rok następny. Dość kłopotliwą sprawą jest zazwyczaj sam wybór poletka. Nie jest bowiem rzeczą obojętną gdzie to poletko się znajdzie i po jakiej będzie roślinie. Zasadniczo dążyć na­leży, ażeby poletka nasze były jak najbliżej obejścia gospodarskiego i przez to nie nara­żały nas na zbytnią strałę czasu i odrywanie od zwykłych zajęć w gospodarstwie. Jednak­że ze względu na sposobność poczynienia pewnych spostrzeżeń porównawczych pod względem uprawy, nawożenia, doboru od­mian i pielęgnacji pożądanym być może po­mieszczenie poletka z ziemniakami lub bura­kami w polu ojcowym, gdzie się reszta tych roślin w gospodarstwie uprawia. Wszystkie inne, zwłaszcza zaś ogródki warzywne i kwia­towe, pomieścić należy jak najbliżej — te ostatnie zaś bezwarunkowo przy domu. Tyl­ko wówczas bowiem spełnią one swe na i waż­niejsze zadania: budzenia poczucia piękna i przyozdabiania wsi naszej. Z ogródkami wa­rzywnymi też zbyt daleko od domu odbiegać nie należy. W praktyce bowiem życiowej, przy właściwej organizacji gospodarstwa warzywnik znajdować się powinien w pobli­żu, tuż pod ręką gospodyni. Wypadałoby z tego, że właściwie wszyst­kie niemal poletka należało by mieć przy do­mu, a w każdym razie w jego pobliżu. I tak jest rzeczywiście. Na to słuszne życzenie i zalecenie słyszy się nieraz odpowiedź dość prostą, że przecie roli nie ma. Często jednak jest to odpowiedź jakoby „zwyczajowa". Wy­starczy bowiem dookoła obejścia i w obejściu samym dobrze się rozejrzeć, aby się przeko­nać, że o ten kawałeczek roli nie będzie tak trudno. Zdarza się nieraz, że całe place za­walone są jakimś rumowiskiem, zarośnięte chwastami, bezużytecznie marniejące w naj­dogodniejszym miejscu, w podwórzu albo tuż koło niego. Gdyby tak nasi PR-owcy zakrząt-nęli się koło łych wszystkich „nieużytków", uprzątnęli owe stosy kamieni lub drzewa bez­ładnie rozrzuconego, ułożyli to porządnie, napewno zyskaliby wiele miejsca „darmowe­go", roli przez długie lata nie wyzyskanej. Taką zamianę użytkowania widywałem już po gospodarstwach i sam zresztą doświad­czyłem u moich rodziców, kiedy to na miej­scu rumowiska i kamieni powstał piękny wa­rzywnik, znakomicie rodzący. W gospodar­stwie nieużytków być nie powinno, o tym pa­miętać musimy przy wyborze poletka. Przestrzec wreszcie należy przed zbioro­wymi poletkami dla całego zespołu. Zdarza się to wówczas, kiedy organizacja w zbytniej trosce o wygodę czyni starania o uzyskanie darmowe kawałka roli dla swych PR-owców. Przesadna ta troskliwość (lub troska o utrzy­manie zespołu nawet nieżywotnego) prowadzi w następstwie do zatraty wszelkich wartości pracy samodzielnej i własnej pomysłowości. Jeśli nie ma warunków to raczej zmniejszyć należy rozmiary poletek, ale utrzymać zasa­dę rozdzielności i pracy samodzielnej na wła­snym zagonie. Rozmiary poletek przewidziane są zasad­niczo na 250 metrów kwadratowych, dla ka­pusty zaś i ogródków warzywnych 100 m kw. Ogródek kwiatowy nie posiada określonych wymiarów, wielkość jego bowiem zależy od miejscowych warunków w gospodarstwie. Ta­kie sa podstawowe wskazania w tym kierun­ku. W szczegółach jednak mogą zachodzić pewne odchylenia, zależnie od postanowień Wojewódzkiego Komitetu do Spraw Młodzie­ży Wiejskiej. 86.348 uczniów, a na wsi tylko 50.619. Jeżeli zważyć, że olbrzymia większość dzieci w Polsce nie uczy się dalej i musi poprzestać na wiadomościach zdobytych w szkole pow­szechnej, a z drugiej strony, że w pracy za­wodowej wymagane jest świadectwo ukoń­czenia szkoły III-go stopnia, to widoczne są wielkie braki w stanie szkolnictwa pow­szechnego na wsi. Jak tym brakom zaradzić? Jak zwięk­szyć liczbę uczniów, kończących pełne szko­ły powszechne na wsi? Przede wszystkim należy zagęścić sieć szkół II-go i III-go stopnia przez zwiększe­nie liczby nauczycieli. W ostatnich latach szkolnych dzięki zwiększeniu liczby nauczy­cieli o mniej więcej -1.900 osób orzybyło ogó­łem 634 szkół; w tym 397 szkół III-go stopnia; 435 szkół II-go stopnia. A szkół stopnia I-go ubyło 198 — mimo, że otwarto około 600 nowych szkół o 1 nauczycielu, w miej­scowościach poprzednio bezszkolnych. To przekształcanie szkół należy prowadzić w szybkim tempie dalej. Władze szkolne winny dać nauczycieli; zainteresowani zaś rodzice w porozumieniu z gminami powinni zapewnić dodatkowe izby lekcyjne. Poprzednio omówiliśmy już ilu nauczy­cieli powinno być w szkołach zależnie od licz­by uczniów. Rzeczywisty stan jedynie na Śląsku jest odpowiedni. W innych częściach Polski bez żadnych zmian w zasadach orga­nizacyjnych szkolnictwa, lecz tylko przez powiększenie liczby nauczycieli w szkołach (zgodnie z obowiązującymi orzepisami) licz­ba szkół II-go stopnia może być zwiększona z 4.303 (jak dotychczas), do 4.885, a liczba szkół III-go stopnia podniosłaby się na wsi z 1954 na 3.068. W związku z tym znacz­ne liczby dzieci bez zmiany szkoły uzyskały by lepsze powszechne wykształcenie. To zagęszczenie sieci szkół II-go i III-go stopnia jednocześnie ułatwiło by starszym uczniom ze szkół I-go stopnia dochodzenie do sąsiednich szkół wyżej zorganizowanych, co dzieje się już i obecnie, ale w wielu oko­licach jest bardzo uciążliwe z powodu zbyt dalekiej drogi do szkoły. Dochodzenie dzie­ci wiejskich do wyższych klas szkół odleg­łych ponad granice przewidziane obowiąz­kiem szkolnym jest niezmiernie dodatnim objawem; świadczy bowiem o zrozumieniu wartości szkoły wyżej zorganizowanej i go­towości podjęcia wysiłku, żeby zyskać peł­ne wykształcenie powszechne. By dzieciom to ułatwić, wskazane jest obmyślenie i zorganizowanie pomocy przez dowożenie ich do szkoły lub zakładanie in­ternatów przy szkołach wyższego stopnia — szczególnie na okres jesienno-zimowy. Wspominaliśmy już, że wśród nie uczą­cych się dzieci są różne ich rodzaje. Dla nie­wielkiej części dzieci należy założyć jeszcze nowe szkoły — szczególnie na ziemiach wschodnich i podgórskich. Dla większości zaś należy zrobić miejsce w szko­łach. Już wspominaliśmy o wielkim przeciąże­niu szkół, zobrazowanym na tablicy. Należy jednak pamiętać, że wiele dzieci—szczegól­nie starszych — nie chodzi do szkoły, mimo bliskiego zamieszkania. Część z nich opusz­cza szkołę, bo jest ciasno i szkoła ich nie za­trzymuje, część dlatego, że „nie warto" sie­dzieć dwa lub trzy lata w jednej klasie, gdy chodzi c szkoły 1-egc stopnia. Ci przedwcze­śnie opuszczający szkolę — to kandydaci na powrotnych analfabetów; nie ugruntowali bowiem w sobie uzyskanej sztuki czytania i pisania. Aczkolwiek szkoły I-go stopnia są istot­nie mniej wartościowe, tym nie mniej nale­ży przeciwdziałać przedwczesnemu przery­waniu nauki i wyzyskać pełne siedem lat, gdy przysługuje prawo korzystania z bez­płatnej nauki w szkole. A w wypadku braku miejsca w szkole należy domagać się powięk­szenia szkoły. Jest wielki czas, by skończyć z analfabetyzmem na wsi. Istniejące zaś pra­wa dają podstawę, by opornych zmusić do korzystania ze szkoły oraz by żądać od władz szkolnych i gmin dostatecznej liczby miejsc w szkołach.

O serwisie

“ Serwis poĹ›wiÄ™cony zagadnieniom oraz nowinkom na temat rolnictwa w okresie przedwojennym. Mam gĹ‚Ä™bokÄ… nadzieje, ĹĽe zawarte tutaj rady, znajdÄ… zastosowanie w rolnictwie teraĹşniejszym.”